Σύμφωνα με το νόμο, ένας ή περισσότεροι έχουν τη δυνατότητα να ανοίξουν λογαριασμό στο όνομα περισσοτέρων, με συνέπεια ότι ο καθένας εξ αυτών έχει το δικαίωμα να κάνει χρήση του κοινού λογαριασμού χωρίς τη σύμπραξη των υπολοίπων. Τι συμβαίνει όμως, όταν κάποιος συνδικαιούχος αποβιώσει; Τι δικαιώματα έχουν οι κληρονόμοι του έναντι του επιζώντος συνδικαιούχου;

Ακολουθεί μια σύντομη ανάλυση των συνηθέστερων ενδεχομένων:

ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΤΕΘΕΙ Ο ΟΡΟΣ ΤΟΥ ΑΡ. 2 Ν. 5638/1932

Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 1 του ίδιου νόμου 5638/1932  μπορεί κατά το άνοιγμα του κοινού λογαριασμού να τεθεί πρόσθετα ο όρος με βάση τον οποίο μετά το θάνατο οποιουδήποτε από τους συνδικαιούχους η κατάθεση περιέρχεται αυτοδικαίως στους επιζώντες μέχρι τον τελευταίο απ’ αυτούς.

Στην περίπτωση που δεν έχει τεθεί ο όρος του αρ. 2, οι κληρονόμοι του αποβιώσαντος συνδικαιούχου έχουν το δικαίωμα να απαιτήσουν από τους υπόλοιπους συνδικαιούχους το μέρος της κατάθεσης που αντιστοιχεί στο δικαιοπάροχό τους κληρονομούμενο με βάση την εσωτερική σχέση.

ΟΤΑΝ ΕΧΕΙ ΤΕΘΕΙ Ο ΟΡΟΣ ΤΟΥ ΑΡ. 2 Ν. 4638/1932

Δωρεά εν ζωή και αιτία θανάτου: Σύμφωνα με το άρθρο 117 ΕισΝΑΚ: «Σε περίπτωση χρηματικής κατάθεσης σε κοινό λογαριασμό του ν. 5638/1932, η κατάθεση, αν με αυτή πραγματοποιήθηκε δωρεά, κρίνεται ως προς το δίκαιο της νόμιμης μοίρας ως δωρεά, εφόσον πρόκειται για κληρονομία καταθέτη που πέθανε μετά την εισαγωγή του ΑΚ.».

Α)    Δωρεά εν ζωή

Στην περίπτωση που ο επιζών συνδικαιούχος ανέλαβε κάποιο χρηματικό ποσό από τον κοινό λογαριασμό με τον θανόντα-κληρονομούμενο, ενώσω ο τελευταίος ήταν εν ζωή και το χρηματικό αυτό ποσό αποτελεί δωρεά εν ζωή του κληρονομούμενου προς τον πρώτο, ο νόμιμος μεριδούχος έχει δικαίωμα προσβολής της με την αγωγή μέμψης της δωρεάς ως άστοργης, το δε χρηματικό ποσό που αποτελεί το αντικείμενο της χαριστικής επίδοσης θα προστεθεί στην κληρονομιά για τον υπολογισμό της νόμιμης μοίρας.

Στην περίπτωση της δωρεάς εν ζωή, αυτή υπολογίζεται ως στοιχείο της πλασματικής κληρονομιάς και αν η δωρεά έγινε προς τρίτο μη μεριδούχο, αυτή προστίθεται στην κληρονομιά με την προϋπόθεση ότι έγινε μέσα στα δέκα τελευταία χρόνια πριν από το θάνατο του δωρητή και δεν επιβαλλόταν από λόγους ευπρέπειας ή ιδιαίτερου ηθικού καθήκοντος.

Β)    Δωρεά αιτία θανάτου

Στην περίπτωση που ο επιζών συνδικαιούχος ανέλαβε κάποιο χρηματικό ποσό από τον κοινό λογαριασμό με τον θανόντα-κληρονομούμενο, μετά το θάνατο του τελευταίου και εφόσον καθόλη τη διάρκεια της ζωής του ο επιζών συνδικαιούχος δεν προέβαινε σε διαχειριστικές πράξεις του κοινού λογαριασμού τότε το χρηματικό ποσό αυτό αποτελεί δωρεά αιτία θανάτου του κληρονομούμενου προς τον επιζώντα συνδικαιούχο.

Η δωρεά αιτία θανάτου ως προς το δικαίωμα της νόμιμης μοίρας των αναγκαίων κληρονόμων και κατά τον υπολογισμό αυτής λαμβάνεται ως κληροδοσία, τα δε δωρηθέντα αιτία θανάτου θεωρούνται ως υπάρχοντα στην κληρονομιά, δεν προσθέτονται πλασματικώς στην πραγματική ομάδα, αλλά υπολογίζονται στο ενεργητικό αυτής.

Επομένως, αν προσβάλλεται το δικαίωμα της νόμιμης μοίρας των παραπάνω κληρονόμων, η δωρεά είναι αυτοδικαίως άκυρη και δεν χρήζει μέμψεως κατά το ποσοστό που κατ’ αξίαν απαιτείται για την κάλυψη της νόμιμης μοίρας. Την ακυρότητα όμως αυτή πρέπει να προτείνει ο ενδιαφερόμενος μεριδούχος ο οποίος μπορεί να ενάγει τον δωρεοδόχο, είτε με την περί κλήρου, είτε με τη διεκδικητική αγωγή.

ΑΝΑΛΗΨΗ ΧΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΠΟΣΟΥ, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΔΩΡΕΑ, ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΙΖΩΝΤΑ ΣΥΝΔΙΚΑΙΟΥΧΟ ΠΡΙΝ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΥΜΕΝΟΥ

Στην περίπτωση που ο επιζών συνδικαιούχος ανέλαβε κάποιο χρηματικό ποσό από τον κοινό λογαριασμό με τον θανόντα – κληρονομούμενο, όσο ο τελευταίος ήταν ακόμη εν ζωή και το χρηματικό ποσό αυτό δεν αποτελεί δωρεά του κληρονομούμενου προς τον πρώτο, τότε ο κληρονόμος δύναται να στραφεί με αγωγή κατά του επιζώντος συνδικαιούχου και να αξιώσει την καταβολή ποσού κατά το ποσοστό της κληρονομικής του μερίδας, είτε ολόκληρο το ποσό της κατάθεσης είτε ποσοστό αυτής, ανάλογο με το ανήκον στον κληρονομηθέντα.