Η ενδικοφανής προσφυγή αποτελεί ένα σημαντικό στάδιο στη διαδικασία επίλυσης φορολογικών διαφορών, καθώς επιτρέπει στον φορολογούμενο να αμφισβητήσει διοικητικά τις πράξεις της φορολογικής διοίκησης πριν την προσφυγή στα διοικητικά δικαστήρια. Πρόκειται για διοικητική προσφυγή που συνεπάγεται τόσο τον νομικό όσο και τον ουσιαστικό έλεγχο της προσβαλλόμενης πράξης, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα αναθεώρησης της απόφασης της διοίκησης σε προδικαστικό στάδιο.

Σύμφωνα με το άρθρο 72 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας o φορολογούμενος έχει προθεσμία 30 ημερών από την κοινοποίηση της πράξης για την άσκηση ενδικοφανούς προσφυγής. Αν η τελευταία ημέρα της προθεσμίας συμπίπτει με αργία, η προθεσμία μετατίθεται για την επόμενη εργάσιμη ημέρα. Σημειώνεται ότι η προθεσμία αναστέλλεται κατά τη διάρκεια του Αυγούστου, ενώ οι φορολογούμενοι κάτοικοι εξωτερικού έχουν προθεσμία 60 ημερών.

Η ενδικοφανής προσφυγή απευθύνεται στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ), η οποία υπάγεται στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). Η υποβολή γίνεται στην αρχή που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη (πλέον ηλεκτρονικά πλην εξαιρέσεων) και η ενδικοφανής προσφυγή πρέπει να περιλαμβάνει τους λόγους, τους ισχυρισμούς και τα αποδεικτικά στοιχεία που υποστηρίζουν το αίτημα του προσφεύγοντος.

Οι λόγοι για τους οποίους μπορεί να ασκηθεί ενδικοφανής προσφυγή ποικίλουν και περιλαμβάνουν ουσιαστικούς και νομικούς ισχυρισμούς.

Στην περίπτωση που πρόκειται για αμιγώς νομικά ζητήματα (λχ παραγραφή), ο προσφεύγων έχει τη δυνατότητα, ακόμα και αν δεν τα επικαλεστεί ενώπιον της ΔΕΔ, να τα προβάλει ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων. Αντίθετα, σύμφωνα με την απόφαση ΣτΕ 1686/2019, τα πραγματικά περιστατικά πρέπει οπωσδήποτε να έχουν ήδη προβληθεί ενώπιον της ΔΕΔ, καθώς είναι απαράδεκτο να προβάλλονται για πρώτη φορά στα διοικητικά δικαστήρια. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι, αν ένας φορολογούμενος παραλείψει να προβάλει έναν ισχυρισμό, ο οποίος δεν είναι αμιγώς νομικός, έγκαιρα, ουσιαστικά χάνει το δικαίωμά του να τον επικαλεστεί μεταγενέστερα.

Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητη -μέσα στην ασφυκτική προθεσμία των τριάντα ημερών- η στενή συνεργασία δικηγόρου και λογιστή, ώστε να προβληθούν όλοι οι αναγκαίοι ισχυρισμοί.

Προθεσμίες Υποβολής Δικαστικής Προσφυγής

Η προθεσμία για την κατάθεση δικαστικής προσφυγής είναι, γενικά, 60 ημέρες από την επίδοση της απόφασης της ΔΕΔ ή της πράξης που προσβάλλεται. Η προθεσμία αυτή αφορά τις περισσότερες περιπτώσεις διοικητικών διαφορών. Στις φορολογικές διαφορές όμως, η προθεσμία μειώνεται στις 30 ημέρες, εξαιτίας της ανάγκης για ταχύτερη επίλυση των φορολογικών υποθέσεων.

Οι προθεσμίες για την άσκηση δικαστικής προσφυγής αναστέλλονται κατά τις δικαστικές διακοπές, οι οποίες είναι: Από 1 Ιουλίου έως 15 Σεπτεμβρίου (γενικός κανόνας) για τις περισσότερες διοικητικές διαφορές. Από 1 έως 31 Αυγούστου ειδικά για τις φορολογικές διαφορές, όπου οι προθεσμίες είναι πιο σύντομες και στοχεύουν στην ταχύτερη εκδίκαση των υποθέσεων.

Η τήρηση των παραπάνω προθεσμιών είναι κρίσιμη, καθώς η εκπρόθεσμη άσκηση δικαστικής προσφυγής συνεπάγεται την απώλεια του δικαιώματος του φορολογούμενου να διεκδικήσει δικαστικά την ανατροπή της απόφασης ή της πράξης που προσβάλλει.