ΜΠρΑθ 4809/2017 (Ασφ. Μ)

Στο σκεπτικό της συγκεκριμένης απόφασης σημειώνεται ότι στην διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων αρκεί η πιθανολόγηση των ισχυρισμών και έτσι το δικαστήριο δεν έχει την υποχρέωση να εφαρμόσει τις διατάξεις που ισχύουν για την αποδεικτική διαδικασία, τα αποδεικτικά μέσα και τη δύναμη τους, αλλά λαμβάνει υπόψη οποιαδήποτε μέσα κρίνει κατάλληλα για να σχηματισθεί πιθανότητα σχετικά με την αλήθεια των πραγματικών περιστατικών (άρθρ. 347, 690 § 1, 691 § 1 ΚΠολΔ, βλ. σχετ. ΑΠ 950/2009 ΝοΒ 2009, 2179, ΑΠ 499/2007 ΝοΒ 2007, 1652), οι δε ένορκες βεβαιώσεις είναι παραδεκτές και χωρίς την κλήτευση ακόμα του αντιδίκου (βλ. ΑΠ 12/2015 ΤΝΠ ΔΣΑ, ΑΠ 881/2013 ΝοΒ 2013, 61).

Εν προκειμένω, το Δικαστήριο ανέθεσε προσωρινά την επιμέλεια των ανήλικων τέκνων στην μητέρα τους, παρότι πάσχει από σκλήρυνση κατά πλάκας και της έχει αναγνωρισθεί αναπηρία 80% για ασφαλιστικούς λόγους, διότι κρίθηκε ότι διατηρεί ικανή σωματική λειτουργικότητα, ενώ η επιμέλεια απαιτεί πρωτίστως την ψυχική, συναισθηματική και πνευματική συμμετοχή των γονέων. Συνακόλουθα απέρριψε το αίτημα του αιτούντος –πατέρα των ανηλίκων τέκνων, για την προσωρινή αφαίρεση της επιμέλειας από την αιτούσα, εξαιτίας της σωματικής αναπηρίας της, και την περαιτέρω ανάθεση της σε εκείνον, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη ότι ο ίδιος απουσιάζει αρκετές ημέρες κάθε μήνα στην Αγγλία για επαγγελματικούς λόγους και συνεπώς εκ των πραγμάτων δεν θα μπορούσε τις ημέρες αυτές να ανταποκριθεί στην άσκηση της επιμέλειας των τέκνων.

Τέλος, το Δικαστήριο επιδίκασε διατροφή για λογαριασμό των ανηλίκων τέκνων, συνυπολογίζοντας τα δίδακτρα για τη φοίτησή τους σε ξενόγλωσσο ιδιωτικό σχολείο. Ειδικότερα, έκρινε ότι: «…Τα τέκνα των διαδίκων δεν έχουν εισοδήματα από περιουσία (πλην του παραπάνω ενοικίου που εισπράττει η αιτούσα και δαπανά για τη διατροφή τους), ενώ λόγω της ηλικίας τους και των αναγκών της εκπαίδευσης τους δεν μπορούν φυσικά να εργαστούν και επομένως έχουν αξίωση διατροφής απέναντι στους γονείς τους, καθένας από τους οποίους ενέχεται ανάλογα με τις δυνάμεις του. Τα τέκνα είναι μαθητές σε ιδιωτικό σχολείο και τα δίδακτρα για τη φοίτηση τους ανέρχονται, επιμεριζόμενα ανά μήνα, στο ποσό περίπου των 1.100 ευρώ για το καθένα. Κατά τα λοιπά οι δαπάνες συντήρησης και ανατροφής των τέκνων είναι οι συνήθεις παιδιών της αντίστοιχης ηλικίας και βιοτικού επιπέδου. Δεν κρίνεται απαραίτητη η συνεχής απασχόληση οικιακής βοηθού από την αιτούσα και η καταβολή για το λόγο αυτό αντίστοιχης μηνιαίας αμοιβής (ποσού μεταξύ 600 και 700 ευρώ), αφού η αιτούσα δεν εργάζεται και μπορεί, με τη βοήθεια και των συγγενικών της προσώπων (γονέων της που διαμένουν με εκείνη, καθώς και της αδελφής της), να ανταποκριθεί στις ανάγκες της οικίας της και στη φροντίδα των τέκνων…».

ΜΠρΑθ 4673/2017 (Ασφ.Μ)

Με τη συγκεκριμένη απόφαση το Δικαστήριο αποφάσισε, με αποκλειστικό γνώμονα το συμφέρον των ανηλίκων τέκνων, ότι η ανάθεση της προσωρινής αποκλειστικής επιμέλειας τους έπρεπε να γίνει στην αιτούσα-μητέρα τους, η οποία πιθανολογήθηκε ότι ανατρέφει καλά τα παιδιά της, διαχειρίζεται ορθώς τα ζητήματα που τα απασχολούν και βρίσκεται ψυχικά και συναισθηματικά κοντά τους. Όσον αφορά στο ζήτημα της συμμετοχής της αιτούσας στην «ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ» και της απασχόλησης της με αυτήν, το Δικαστήριο δέχτηκε ότι δεν πιθανολογήθηκε ότι προκαλεί κάποια αναστάτωση στα παιδιά, ούτε ότι αυτή παραβαίνει τα καθήκοντα της ως μητέρα. Επίσης, το Δικαστήριο σημείωσε ότι ο αιτών –πατέρας τους, ουδέποτε έθεσε θέμα για την ακαταλληλότητα της αιτούσας να αναλάβει την επιμέλεια των ανηλίκων, ούτε πιθανολογήθηκε ότι κινδυνεύει η ψυχοσωματική τους ανάπτυξη εξαιτίας της, ενόψει και του ότι ο αιτών έρχεται σε επαφή με αυτά πολύ συχνά, από την έναρξη της διάσπασης της έγγαμης συμβίωσης των διαδίκων. Τέλος, το Δικαστήριο παραχώρησε προσωρινά τη χρήση της οικογενειακής οικίας, αποκλειστικής κυριότητας του πατέρα μαζί με τα έπιπλα και τα σκεύη που βρίσκονται σε αυτήν, στην αιτούσα-μητέρα προκειμένου να διαμείνει με τα τρία ανήλικα τέκνα των διαδίκων.

ΜΠρΠατρών 225/2018(Ασφ.Μ.)

Με την συγκεκριμένη απόφαση ανατέθηκε προσωρινά η αποκλειστική επιμέλεια ανήλικου τέκνου, γεννημένου εκτός γάμου και εκουσίως αναγνωρισθέντος από τον πατέρα του, σε αυτόν.

Από τη διάταξη 1515 ΑΚ προκύπτει ότι η γονική μέριμνα ανηλίκου τέκνου, που γεννήθηκε και παραμένει εκτός γάμου των γονέων του, έχει δε αναγνωρισθεί εκουσίως από τον φυσικό του πατέρα, κατά τους όρους των άρθρων 1475-1476 του ΑΚ, ασκείται αποκλειστικά από τη μητέρα, ενώ στον εξ αναγνωρίσεως πατέρα επιφυλάσσεται ένας ρόλος αναπληρωματικός, αλλά και η δυνατότητα, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να παραμερίσει δικαστικά το προνόμιο αυτό της μητέρας. Ειδικότερα, ο εξ αναγνωρίσεως πατέρας μπορεί να ασκεί τη γονική μέριμνα: α) αυτοδικαίως, αν έπαυσε η γονική μέριμνα της μητέρας λόγω θανάτου ή κηρύξεως της σε αφάνεια ή ένεκεν εκπτώσεως της, κατ’ άρθρο 1510 παρ. 3 του ΑΚ, ή αν αυτή αδυνατεί να την ασκήσει για νομικούς (ανικανότητα ή περιορισμένη ικανότητα της για δικαιοπραξία) ή πραγματικούς λόγους (αποδημία της ή βαριά ασθένεια της), οπότε την αναπληρώνει ο ίδιος στην άσκηση της, β) σε κάθε άλλη περίπτωση με δικαστική απόφαση, η οποία εκδίδεται μετά από αίτηση του ιδίου του πατέρα, εφόσον αυτό επιβάλλεται από το συμφέρον του τέκνου. Η δικαστική δε αυτή απόφαση μπορεί να αναθέτει την άσκηση της γονικής μέριμνας είτε αποκλειστικά στον εξ αναγνωρίσεως πατέρα, είτε από κοινού σ’ αυτόν και τη μητέρα, είτε να κατανείμει μεταξύ αυτών τις λειτουργίες της (Γεωργιάδη -Σταθόπουλου ΑΚ, άρθρο 1515, αριθ. 6-7).

Εν προκειμένω, το Δικαστήριο, αφού έλαβε υπόψη το αληθινό συμφέρον του τέκνου των διαδίκων, το οποίο και αποτελεί απόλυτο κριτήριο προκειμένου το Δικαστήριο να αποφασίσει σχετικά με την ανάθεση της άσκησης της επιμέλειας της ανήλικης θυγατέρας των διαδίκων στο πρόσωπο εκείνου του γονέα, ο οποίος θα μπορεί να εξασφαλίσει την εν γένει ανάπτυξη αυτής και τη διατήρηση της σταθερότητας και συνέχειας στις συνθήκες ανάπτυξης της, έκρινε ότι ο αιτών –πατέρας- διαθέτει όλα εκείνα τα προσόντα που απαιτούνται, ούτως ώστε να ανταποκριθεί με επιτυχία στο λειτουργικό του έργο, καθόσον είναι στοργικός, εμφορείται από υπέρμετρα αισθήματα αγάπης προς το τέκνο του και άρα, πρέπει να ανατεθεί αποκλειστικά σ’ αυτόν η άσκηση της επιμέλειας της ανωτέρω ανήλικης, συντρέχουσας επείγουσας περίπτωσης ρύθμισης του θέματος της επιμέλειας του προσώπου της ανήλικης κατά την προκείμενη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων.

Περαιτέρω, το Δικαστήριο δέχτηκε ότι ως προς τις λοιπές εκφάνσεις της άσκησης του δικαιώματος γονικής μέριμνας (διοίκηση της περιουσίας, εκπροσώπηση δικαστική ή εξώδικη), αυτές πρέπει προσωρινά να ασκούνται από κοινού από αμφότερους τους διαδίκους-γονείς, ώστε αφενός για να μην αποξενωθεί πλήρως η ανήλικη από την μητρική μέριμνα και αφετέρου για να αφυπνισθεί το ενδιαφέρον της καθ’ ης μητέρας και να συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να έχει ουσιαστική επαφή με την ανήλικη θυγατέρα της ώστε να συμμετέχει σε σημαντικές αποφάσεις της ζωής της.

ΜονΕφΠατρών 137/2019

H εν λόγω απόφαση έκρινε επί του ζητήματος του δικαιώματος επικοινωνίας των απώτερων ανιόντων με το ανήλικο τέκνο. Ειδικότερα, στο σκεπτικό της απόφασης αναφέρεται ότι κατά τη διατύπωση του άρθρου 1520 παρ. 2 Α.Κ, οι γονείς δεν έχουν το δικαίωμα να εμποδίζουν την επικοινωνία του τέκνου με τους απώτερους ανιόντες του, εκτός αν υπάρχει σοβαρός λόγος. Κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, οι απώτεροι ανιόντες του ανήλικου τέκνου (παππούς και γιαγιά) έχουν ίδιο και αυτοτελές δικαίωμα, που πηγάζει ευθέως από το νόμο, προσωπικής επικοινωνίας με το τέκνο (εγγονό), ακόμη και σε περίπτωση θανάτου του ενός γονέα, που είναι παιδί τους. Σκοπός του δικαιώματος επικοινωνίας του απώτερου ανιόντος, όπως άλλωστε και του ίδιου του γονέα με το ανήλικο τέκνο, είναι η ικανοποίηση του φυσικού αισθήματος αγάπης μεταξύ αυτών και η αποτροπή της αμοιβαίας αποξένωσης τους, η οποία θα ασκούσε βλαπτική επίδραση στο συμφέρον του παιδιού. Στην προκειμένη περίπτωση το Δικαστήριο έκρινε ότι η εναγομένη-μητέρα του ανήλικου τέκνου παρεμπόδιζε την επικοινωνία του με την γιαγιά του-ενάγουσα, ενώ το συμφέρον του τέκνου επέβαλε να μην αποξενωθεί ψυχικά από την πατρική του οικογένεια, και εν τέλει ρύθμισε το δικαίωμα επικοινωνίας της γιαγιάς του-ενάγουσας με το ανήλικο τέκνο. Περαιτέρω, στην απόφαση αναφέρεται ότι η ελληνική ιθαγένεια θεμελιώνει δικαιοδοσία των ελληνικών δικαστηρίων ακόμα και όταν οι γονείς ή το τέκνο δεν έχουν ούτε είχαν κατοικία ή διαμονή στην Ελλάδα.

ΜΠρ Αθ 1066/2018 (Ασφ.Μ.)

 Στην προκειμένη περίπτωση το Δικαστήριο δέχτηκε ότι μέτρο για τον προσδιορισμό του ύψους της διατροφής των ανήλικων τέκνων αποτελεί το επίπεδο ζωής τους, όπως αυτό έχει ήδη διαμορφωθεί. Ειδικότερα, το Δικαστήριο ανέθεσε προσωρινά την αποκλειστική επιμέλεια των ανηλίκων τέκνων στον αιτούντα-πατέρα, και υποχρέωσε την μητέρα τους να καταβάλλει μηνιαία διατροφή τέτοιου ύψους, ώστε να μην είναι δυνατό να αντιληφθούν τα ανήλικα τέκνα τη μεταβολή της επιμέλειας από τον περιορισμό των παροχών που μέχρι τότε απολάμβαναν πλουσιοπάροχα, κρίνοντας ότι η ζωή τους θα πρέπει να είναι από υλικής απόψεως εξίσου ευτυχισμένη όπως και πρότερον. Επίσης, το Δικαστήριο έλαβε υπόψιν το γεγονός ότι η μητέρα των ανηλίκων τέκνων είναι οικονομικά ισχυρότερη και ότι δεν πρόκειται να διακινδυνεύσει η δική της διατροφή.

ΜΠρΑθ 1064/2018

Εν προκειμένω, το Δικαστήριο ανέθεσε προσωρινά την αποκλειστική επιμέλεια των ανήλικων τέκνων στον πατέρα τους, λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπόψιν την προσωπική επικοινωνία του δικαστή με τα ανήλικα τέκνα. Ειδικότερα, η ανήλικη κόρη των διαδίκων δήλωσε κατά την προσωπική της επικοινωνία με το Δικαστή, ότι θα προτιμούσε να μένει και με τους δύο γονείς της εναλλάξ, ένα µήνα µε τον ένα και ένα µε τον άλλο, ενώ ο ανήλικος υιός τους δήλωσε ότι επιθυµεί να ζήσει µε τον πατέρα του-, διότι στην αντίθετη περίπτωση θα έπρεπε να μετακομίσει με την μητέρα του σε καινούριο σπίτι, να αλλάξει σχολείο και να χάσει την επαφή του με τους φίλους του. Επιπλέον, το Δικαστήριο δέχτηκε ότι τα ανήλικα τέκνα, σε περίπτωση που θα ζήσουν µε την µητέρα τους, θα πρέπει να συµβιώσουν µε τον πατριό τους, πράγµα που µπορεί να διαταράξει τον ψυχισµό τους και να έχει ως αποτέλεσµα, λόγω της ιδιοσυστασίας του χαρακτήρα του, µεταγενέστερες δυσµενείς εκδηλώσεις. Ενόψει των ανωτέρω και µε γνώµονα το αληθινό συµφέρον των ανηλίκων τέκνων των διαδίκων, το Δικαστήριο έκρινε ότι, παρόλο που η καθ’ ης δεν παραµέλησε τα καθήκοντά της έναντι αυτών, η άσκηση της επιµέλειας των ανηλίκων, έπρεπε να ανατεθεί προσωρινά στον αιτούντα πατέρα τους.

ΜΠρΑθ 3129/2018

Στην προκειμένη περίπτωση το Δικαστήριο δέχτηκε ότι σε περίπτωση χρήσης ή εξάρτησης του ενάγοντος –πατέρα- των ανηλίκων τέκνων από ναρκωτικές ουσίες τίθεται το ζήτημα ως προς την καταλληλόλητα του σχετικά με την υπεύθυνη και προσήκουσα, προς το συμφέρον των τέκνων του, άσκηση και σε ποια έκταση του δικαιώματος της επικοινωνίας με αυτά. Ενόψει των αντικρουόμενων ισχυρισμών των διαδίκων επί του θέματος, και προκειμένου το Δικαστήριο να αχθεί σε ορθή κρίση ως προς το κρίσιμο θέμα της επικοινωνίας του ενάγοντος με τα ανήλικα τέκνα του, έκρινε απολύτως αναγκαία τη διενέργεια ψυχιατρικής πραγματογνωμοσύνης σε αυτόν, διότι απαιτείται ειδική γνώση επιστήμης και τέχνης για την εξακρίβωση της χρήσης ή μη από τον ενάγοντα ναρκωτικών ουσιών ή της εξάρτησης του από αυτές, και σε περίπτωση διαπίστωσης από τον πραγματογνώμονα χρήσης ή εξάρτησης από ναρκωτική ουσία, την επίδραση αυτής (χρήσης ή εξάρτησης) στην ικανότητα του ενάγοντος να ασκήσει το δικαίωμα της επικοινωνίας με τα ανήλικα τέκνα του προς το συμφέρον τους και χωρίς οποιοδήποτε κίνδυνο για την ομαλή ψυχοσωματική τους ανάπτυξη.

Επίσης, το Δικαστήριο σημείωσε ότι «…κατά την διενέργεια της πραγματογνωμοσύνης πρέπει να τηρηθούν οι προϋποθέσεις που αναφέρονται στην Α2Β ΟΙΚ/3982/87 απόφαση Υπ. Υγείας Πρόνοιας-Κοινωνικών Ασφαλίσεων, η δε έκθεση πρέπει να διατυπωθεί σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην παραπάνω απόφαση. Ήτοι, πρέπει να προηγηθεί της πραγματογνωμοσύνης και να ληφθεί υπόψη σε αυτήν εργαστηριακός και κλινικός έλεγχος του ενάγοντος, σύμφωνα με την ως άνω υπουργική απόφαση, και ιδίως ΩΡΛ του εξέταση για τη διαπίστωση συνοδών ευρημάτων που μαρτυρούν την ενδορρινική χρήση κοκαΐνης δια ρινικής εισρόφησης. Στο δε εργαστηριακό έλεγχο μπορεί, κατά την κρίση του πραγματογνώμονα, να χρησιμοποιηθεί και η μέθοδος της τοξικολογικής ανάλυσης δειγμάτων τριχών του ενάγοντος, η οποία δεν προβλέπεται στην ως άνω υπουργική απόφαση αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις λειτουργεί υποβοηθητικά των αναλύσεων του αίματος και των ούρων (βιολογικών υλικών) [βλ. σκέψη της με αριθ. 19/2010 απόφασης του Πενταμελούς Εφετείου Λαμίας, στη ΑΠ 994/2011, ΤΝΠ Ισοκράτης)…»

Η συνέχεια εδώ.

Ασκούμενη Δικηγόρος,

Ελευθερία Αγγελούδη