Κατηγορίες αδειών διαμονής με δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας

Στο παρακάτω άρθρο της Δικηγόρου Αθηνών, Ελευθερίας Αγγελούδη, θα εξετάσουμε συνοπτικά τις κατηγορίες αδειών διαμονής (για πολίτες τρίτων χωρών) με δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας στην Ελλάδα:

craiyon ai globe

Εξαρτημένη εργασίας κατόπιν μετάκλησης

Η άδεια διαμονής για εξαρτημένη εργασία κατόπιν μετάκλησης έχει διάρκεια μέχρι δύο έτη. Παρέχει πρόσβαση στη μισθωτή απασχόληση στους τομείς που προβλέπονται στην Κοινή Υπουργική Απόφαση που εκδίδεται κάθε δύο έτη, βάσει του άρθρου 11 του Ν. 4251/2014. Η εν λόγω Κοινή Υπουργική Απόφαση καθορίζει τον ανώτατο αριθμό πολιτών τρίτων χωρών και τις ειδικότητές τους που μπορούν να εργαστούν στην Ελλάδα. Οι θέσεις εργασίας αφορούν ιδίως, τους τομείς της γεωργίας, της κτηνοτροφίας, της οικιακής εργασίας και των οικοδομικών εργασιών.

Κάθε εργοδότης, ο οποίος επιθυμεί να προσλάβει προσωπικό για εξαρτημένη εργασία, καταθέτει αίτηση στην αρμόδια υπηρεσία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης του τόπου διαμονής του, στην οποία αναφέρονται ο αριθμός των θέσεων εργασίας, τα στοιχεία και η ιθαγένεια των προς απασχόληση πολιτών τρίτων χωρών, η ειδικότητα, καθώς και το χρονικό διάστημα της απασχόλησης. Η αίτηση θα πρέπει να συνοδεύεται από έγκυρη σύμβαση εργασίας για ένα τουλάχιστον έτος στην Ελλάδα.

Στη συνέχεια, ο Γενικός Γραμματέας της αρμόδιας Αποκεντρωμένης Διοίκησης εκδίδει πράξη με την οποία εγκρίνει την απασχόληση του πολίτη τρίτης χώρας για παροχή εξαρτημένης εργασίας σε συγκεκριμένο εργοδότη. Η σχετική πράξη έγκρισης διαβιβάζεται στην αρμόδια ελληνική προξενική αρχή, η οποία καλεί τους ενδιαφερόμενους πολίτες τρίτων χωρών προκειμένου να τους χορηγηθεί η εθνική θεώρηση εισόδου στην Ελλάδα.

Εποχική εργασία

Ο εργοδότης, ο οποίος επιθυμεί να προσλάβει πολίτη τρίτης χώρας για εποχική εργασία, με βάση τις θέσεις εργασίας, οι οποίες περιλαμβάνονται στην Κοινή Υπουργική Απόφαση του άρθρου 11 του Ν. 4251/2014, ακολουθεί την ίδια ως άνω διαδικασία. Η αίτηση του εργοδότη αφορά σε συνολική περίοδο απασχόλησης έως εννέα μήνες ανά έτος και μπορεί να επεκτείνεται σε συνολική περίοδο έως πέντε έτη. Μαζί με την αίτηση ο εργοδότης καταθέτει έγκυρη σύμβαση εργασίας για τον σκοπό της εποχικής εργασίας.

Εργαζόμενοι ειδικού σκοπού

Η άδεια διαμονής ειδικού σκοπού παρέχεται σε πολίτες τρίτων χωρών που ασκούν συγκεκριμένο επάγγελμα εξ αυτών που προβλέπονται στο άρθρο 17 του Ν. 4251/2014. Οι κατηγορίες αδειών διαμονής για εργασία ειδικού σκοπού είναι οι ακόλουθες:

Στελέχη εταιρειών εγκατεστημένων στην Ελλάδα

Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται τα μέλη διοικητικών συμβουλίων, οι μέτοχοι, διαχειριστές, νόμιμοι εκπρόσωποι και ανώτατα διευθυντικά στελέχη (γενικοί διευθυντές, διευθυντές), ημεδαπών εταιρειών, καθώς και θυγατρικών εταιρειών και υποκαταστημάτων αλλοδαπών εταιρειών που ασκούν νόμιμα εμπορική δραστηριότητα στην Ελλάδα. Επισημαίνεται ότι η είσοδος και διαμονή πολιτών τρίτων χωρών που πρόκειται να δραστηριοποιηθούν ή να απασχοληθούν, υπό τις ανωτέρω ιδιότητες, σε ημεδαπές εταιρείες, επιτρέπεται μόνο εάν η ημεδαπή εταιρεία απασχολεί τουλάχιστον 25 εργαζόμενους. Στην περίπτωση όμως, της ίδρυσης από αλλοδαπή εταιρία υποκαταστήματος στην Ελλάδα δεν απαιτείται η προϋπόθεση της απασχόλησης τουλάχιστον 25 εργαζομένων.

Απασχόληση υψηλής εξειδίκευσης (Μπλε κάρτας της Ε.Ε.)

Ο πολίτης τρίτης χώρας, ο οποίος αιτείται τη χορήγηση «Μπλε κάρτας της Ε.Ε.», θα πρέπει να έχει συνάψει έγκυρη σύμβαση εργασίας με αντικείμενο την απασχόληση υψηλής ειδίκευσης, διάρκειας ενός τουλάχιστον έτους, στην Ελλάδα. Εφόσον πρόκειται για νομοθετικά ρυθμιζόμενο επάγγελμα, θα πρέπει να αποδεικνύει ότι πληροί τις προϋποθέσεις που προβλέπονται από τις οικείες διατάξεις της εθνικής νομοθεσίας. Στην περίπτωση που πρόκειται για μη νομοθετικά ρυθμιζόμενο επάγγελμα, θα πρέπει να αποδεικνύει τα υψηλά επαγγελματικά προσόντα που πιστοποιούνται από τίτλο σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή, εφόσον αυτό προβλέπεται κατά παρέκκλιση, από πέντε, τουλάχιστον, έτη σχετικής επαγγελματικής εμπειρίας.

Σημειώνεται ότι για τον καθορισμό του όγκου εισδοχής εισερχόμενων πολιτών τρίτων χωρών για απασχόληση υψηλής ειδίκευσης ισχύουν τα οριζόμενα στην Κοινή Υπουργική Απόφαση που εκδίδεται κάθε δύο έτη, βάσει του άρθρου 11 του Ν. 4251/2014.

Κάθε εργοδότης, ο οποίος επιθυμεί να προσλάβει προσωπικό για εργασία υψηλής ειδίκευσης, με βάση τις θέσεις εργασίας οι οποίες περιλαμβάνονται στην κοινή υπουργική απόφαση του άρθρου 11, καταθέτει αίτηση στην αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Εσωτερικών, στην οποία αναφέρονται ο αριθμός των θέσεων εργασίας, τα στοιχεία και η ιθαγένεια των προς απασχόληση πολιτών τρίτων χωρών, η ειδικότητα, καθώς και το χρονικό διάστημα της απασχόλησης.

Λοιπές κατηγορίες

Άλλες ειδικές κατηγορίες εργαζομένων, οι οποίες υπό προϋποθέσεις μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας, είναι συνοπτικά οι παρακάτω:

  • Υπαλληλικό προσωπικό ημεδαπών εταιρειών εγκατεστημένων στην Ελλάδα.
  • Στελέχη και υπάλληλοι επιχειρήσεων βάσει ειδικών συμφωνιών.
  • Στελέχη εταιρειών εξόρυξης υδρογονανθράκων.
  • Στελέχη και υπάλληλοι σε εταιρείες που διέπονται από ειδική νομοθεσία.
  • Τεχνικοί μεταλλείων η βιομηχανιών του Α.Ν. 448.
  • Αθλητές και προπονητές.
  • Πνευματικοί δημιουργοί.
  • Λειτουργοί γνωστών θρησκειών.
  • Ανταποκριτές ξένου τύπου.
  • Μέλη ξένων αρχαιολογικών σχολών.
  • Εκπαιδευτικοί.

Σπουδαστές και ερευνητές

Η άδεια διαμονής για σπουδές παρέχει στους πολίτες τρίτων χωρών το δικαίωμα να εργάζονται μόνο με καθεστώς μερικής απασχόλησης, εκτός ωραρίου σπουδών, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις οικείες διατάξεις για τη μερική απασχόληση.

Από την άλλη, η άδεια διαμονής για έρευνα παρέχει δικαίωμα εργασίας βάσει σύμβασης υποδοχής υπογεγραμμένης με ερευνητικό οργανισμό, με την οποία προσδιορίζεται η νομική σχέση και οι εργασιακές συνθήκες των ερευνητών σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία καθώς και η επάρκεια πόρων για την κάλυψη των δαπανών διαβίωσης, το ύψος των οποίων δεν μπορεί να είναι κατώτερο των εννιακοσίων (900) ευρώ μηνιαίως.

Τέλος, παρέχεται δικαίωμα πρακτικής άσκησης σε συμμετέχοντες σε ειδικά προγράμματα.

Άδεια διαμονής για επενδυτική δραστηριότητα

Πολίτες τρίτων χωρών μπορούν να αποκτήσουν άδεια διαμονής στην Ελλάδα προκειμένου να πραγματοποιήσουν επένδυση που θα έχει θετικές επιπτώσεις στην εθνική ανάπτυξη και οικονομία. Στην περίπτωση που η επένδυση πραγματοποιείται από αλλοδαπό νομικό πρόσωπο, επιτρέπεται η είσοδος και διαμονή στην Ελλάδα μέχρι τριών, αναλόγως του ύψους της επένδυσης, πολιτών τρίτων χωρών, οι οποίοι είναι μέτοχοι ή στελέχη του αλλοδαπού νομικού προσώπου. Για την υλοποίηση και τη λειτουργία του επενδυτικού σχεδίου επιτρέπεται να εισέλθουν και να διαμείνουν στη χώρα μέχρι δέκα, αναλόγως του συνολικού ύψους της επένδυσης, πολίτες τρίτων χωρών, επιπλέον εκείνων που έχουν λάβει άδεια εισόδου και διαμονής για το ίδιο επενδυτικό σχέδιο.

Η αίτηση και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά υποβάλλονται στην ελληνική προξενική αρχή του τόπου διαμονής των ενδιαφερομένων η οποία εντός μηνός τα διαβιβάζει στη Διεύθυνση Άμεσων Ξένων Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης. Η Διεύθυνση εξετάζει την αίτηση εντός μηνός και διαβιβάζει την εισήγησή της στην αρμόδια Προξενική Αρχή, οπότε και η τελευταία, σε περίπτωση που η εισήγηση είναι θετική, προβαίνει στην έκδοση εθνικής θεώρησης εισόδου. Μετά την είσοδό του στη χώρα, ο πολίτης τρίτης χώρας θα πρέπει να ολοκληρώσει την απαιτούμενη διαδικασία για την υποβολή αίτησης για άδεια παραμονής στη Διεύθυνση Μεταναστευτικής Πολιτικής του Υπουργείου Εσωτερικών.

Εξάλλου, επιτρέπεται να εισέλθουν στη χώρα μέχρι δέκα πολίτες τρίτων χωρών, ανά επένδυση, προκειμένου να πραγματοποιήσουν επενδύσεις οι οποίες έχουν χαρακτηρισθεί ως «Στρατηγικές Επενδύσεις», μετά από απόφαση της Διυπουργικής Επιτροπής Στρατηγικών Επενδύσεων περί υπαγωγής στο Ν. 3894/2010.

Σημειώνεται τέλος, ότι ο πολίτης τρίτης χώρα που λαμβάνει άδεια διαμονής μόνιμου επενδυτή (Golden Visa) στην Ελλάδα δεν αποκτά δικαίωμα πρόσβασης σε οποιαδήποτε μορφή μισθωτής ή μη μισθωτής εργασίας, αλλά του επιτρέπεται μόνο η άσκηση οικονομικής δραστηριότητας με την ιδιότητα του μετόχου εταιρείας, του μέλους Διοικητικού Συμβουλίου ή του Διευθύνοντος Συμβούλου εταιρίας.

Λοιπές κατηγορίες

Εκτός των ανωτέρω πρόσβαση στην αγορά εργασίας έχουν και τα μέλη οικογένειας Έλληνα πολίτη, πολίτη της Ε.Ε., του Ενιαίο Οικονομικού Χώρου και της Ελβετίας. Επίσης, πρόσβαση στην αγορά εργασίας έχουν και οι κάτοχοι άδειας παραμονής επί μακρόν διαμένοντος και δεύτερης γενιάς. Αντίθετα, δεν παρέχεται δικαίωμα πρόσβασης στην εργασία στους έχοντες άδεια διαμονής για ψηφιακούς νομάδες (digital nomads.) Για την ειδική αυτή κατηγορία μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα εδώ.

 

Ελευθερία Αγγελούδη, Δικηγόρος Αθηνών

Ακολουθεί η μετάφραση του κειμένου στην αγγλική γλώσσα:

Types of residence permits that grant access to the labor market in Greece

 

Dependent employment after invitation of the employer

The residence permit for dependent employment after invitation is valid for up to two years. It provides access to paid employment in the sectors provided for in the Joint Ministerial Decision issued every two years, based on Article 11 of Law 4251/2014. The Joint Ministerial Decision determines the maximum number of employment posts offered to third-country nationals per speciality. The employment posts relate in particular to the sectors of agriculture, animal husbandry, domestic work and construction work.

An employer who wishes to hire personnel for dependent work must submit an application to the competent Department of the Decentralized Administration of his/her place of residence, indicating the number of posts, the details and nationality of the third-country nationals to be employed, the speciality and the period of employment. The application must be accompanied by a valid employment contract in Greece, with a minimum duration of one year.

The Secretary General of the competent Decentralized Administration shall issue an instrument authorising the dependent employment of a third-country national by a specific employer only if the relevant speciality and the number of posts provided for in the above mentioned Joint Ministerial Decision have not been filled. The relevant authorisation shall be forwarded to the competent Greek Consular Authority, which shall notify the interested third-country nationals, who have to appear in person in order to receive the national visa to enter Greece.

 

Seasonal employment

An employer who wishes to hire a third country citizen for seasonal employment, based on the employment posts included in the Joint Ministerial Decision of article 11 of Law 4251/2014, should follow the same procedure as above. The employer’s application concerns a total period of employment of up to nine months per year and may be extended to a total period of up to five years. Together with the application, the employer shall submit a valid employment contract, which shall state the purpose of seasonal employment.

 

Employees under special status

The special purpose residence permit is granted to third country nationals who are engaged in a specific profession among those provided for in Article 17 of Law 4251/2014. The special purpose residence permits consist of the following categories:  

 

Executives of companies established in Greece

This category includes members of the boards of directors, shareholders, managers, legal representatives and senior executives (general managers, directors) of domestic companies, as well as subsidiaries and branches of foreign companies that are legally engaged in commercial activity in Greece. It should be noted that the entry and residence of third country nationals who are to operate in the above capacities in domestic companies is permitted only if the domestic company employs at least 25 employees. However, in the case of a foreign company establishing a branch in Greece, the requirement of employing at least 25 employees is not required.

 

EU Blue Card – Highly qualified employees

 The third-country national applying for an EU Blue Card in Greece must have entered into a valid employment contract for highly qualified employment of at least one year in Greece. Where the profession is regulated by law, the third-country national must prove that he or she fulfils the conditions laid down by the relevant provisions of national law. In the case of a non-regulated profession, the third-country national must provide evidence of high professional qualifications, certified by a higher education qualification or, by way of derogation, by at least five years of relevant professional experience. It is noted that the determination of the volume of admission of incoming third-country nationals for the purposes of highly qualified employment is provided for in the aforementioned Joint Ministerial Decision.

An employer who wishes to hire personnel for highly qualified employment, on the basis of the jobs included in the Joint Ministerial Decision, must submit an application to the competent Directorate of the Ministry of Interior, indicating the number of posts, the details and nationality of the third-country nationals to be employed, the speciality and the period of employment.

 

Other categories

Other special categories of workers, who under certain conditions can gain access to the labor market in Greece, are briefly the following:

  • Employees of domestic companies established in Greece.
  • Executives and employees in companies, based on special interstate agreements.
  • Executives of companies engaged in marine exploration, drilling and extraction of hydrocarbons.
  • Executives and employees in companies governed by special legislation.
  • Technical personnel employed in conditional industries or mines.
  • Athletes and coaches.
  • Intellectual Creators.
  • Religious Ministers of known religions.
  • Foreign press correspondents.
  • Members of foreign schools of archaeology.
  • Education professionals of foreign schools.

 

Students and researchers

Third-county nationals who have been granted a residence permit for the purposes of studies, may be employed only on a part-time basis, outside of study hours, in accordance with the provisions of the relevant legislation on part-time employment.

On the other hand, the residence permit for research provides the right to work based on a hosting contract signed with a research organization. The hosting agreement specifies the legal relationship and working conditions of the researchers, in accordance with the applicable legislation, as well as the adequacy of resources to cover living expenses, the amount of which cannot be lower than nine hundred (900) euros per month.

Finally, participants in special exchange programs have the right to practice.

 

Residence permit for purposes of investment activity

Third country nationals can obtain a residence permit in Greece in order to carry out an investment that will have a positive impact on national development and economy.

In the event that the investment is made by a foreign legal entity and depending on the amount of the investment, up to three third-country nationals who are shareholders or executives of the foreign legal entity are permitted to enter and reside in Greece.

Depending on the total amount of the investment, up to ten third-country nationals may enter and reside in the country, in addition to those who have obtained an entry and residence permit for the same investment project.

The application and the required documents are submitted to the Greek Consular Authority of the place of residence of the interested parties, which within one month forwards them to the Directorate of Foreign Direct Investments of the Ministry of Development. The above Directorate examines the application within one month and forwards its motion to the competent Consular Authority, which proceeds with the issuance of the national entry visa. After entering the country, the third country citizen can submit a residence permit application to the Directorate of Immigration Policy of the Ministry of Interior.

 

Other categories

In addition to the above, the right of access to the labor market is granted to the family members of Greek citizens, EU citizens, EEA citizens and Swiss citizens. Long-term residents and holders of a second-generation residence permit also have access to the labor market. On the contrary, the right of access to work is not granted to those who have a digital nomad residence permit. You can read more about this special category here.

 

Attorney at law

Angeloudi Eleftheria

 

Digital Nomads: National Visa and Residence Permit in Greece

craiyon ai Nigital Nomads

Application For National Visa

Citizens of third countries who are self-employed, freelancers or employees and work remotely using Information and Communication Technologies (ICT) with employers or clients outside Greece (digital nomads), can apply for a national entry visa in Greece for a period of up to twelve months. The applicants must provide to the competent Greek Consulate the required supporting documents in person or by e-mail or by registered letter. The Greek Consulate is obliged to respond within ten days from the relevant request.

 

The required documents for the national visa application are the following:

  1. A solemn declaration, stating the third-country national’s intention to reside in Greece and work remotely and their commitment not to provide work or services in any way to an employer established in Greece.
  2. An employment or project contract or proof of an employment relationship with an employer, natural or legal person, established outside the Greek Territory, for an indefinite period or in the case of a fixed-term employment contract with a remaining duration that covers the period of the requested national visa, or
  3. employment or work contracts of indefinite duration or, in the case of a fixed-term employment contract, with a remaining duration covering the period of validity of the requested visa, where the third-country national is self-employed with more than one employer established outside the Greek Territory, or
  4. Information on the applicant’s employment status in the business, as well as information concerning the name, headquarters, field of activity and company purpose of the business in case the third country citizen is self-employed in their own business located outside of the Greek Territory.
  5. Proof that he/she has sufficient resources, at a fixed income level, to cover the cost of living during their stay in the country, without being a burden on the national social assistance system. The amount of sufficient resources is set at EUR 3.500, increased by 20 % for the spouse or partner and 15 % for each child and is proven: a) by the employment or project contract or proof of employment relationship, in the case of dependent work, services or project or ii) by a bank account. If the sufficient resources are derived from salaried dependent work the above minimum amount refers to net income after payment of the required taxes in the country where the work is provided. If the sufficient resources are derived from dependent work, services or work, the above minimum amount refers to net income, after payment of the required taxes in the country where the work is performed.
  6. National visa fee of 75 €.

Digital Nomad Residence Permit

After the granting of the national visa and as long as the above conditions are still valid, the third country citizen and their family members can apply at the Ministry of Immigration and Asylum for the granting of a two-year residence permit. The application for the residence permit must be submitted before the expiry of the validity of the national visa.

The residence permit may be renewed every two years, as long as the above conditions continue to apply. It should be mentioned that the residence permit for digital nomads does not grant the right to dependent work or independent economic activity of any kind in Greece.

Finally, it should be mentioned that, notwithstanding the above, a third country citizen, as well as his/her family members, who have entered the Greek territory either with a uniform visa (short term visa up to 90 days) or entry in the context of a visa exemption, have the opportunity to apply for the issuance of the digital nomad residence permit, without having first to obtain the relevant national visa. In this case, the applicants should also submit a tenancy agreement or purchase contract in the Greek Territory.

Required documents for the residence permit application:

 

  1. Valid passport or travel document recognized by our country (copy of all pages).
  2. National entry visa or legal stay (uniform entry visa or entry in the context of a visa exemption).
  3. A fee of 1000 € for the main applicant and 150 € for each of their family members.
  4. An insurance contract of a private insurance company.
  5. A solemn declaration, declaring their intention to stay in Greece to work remotely and their commitment not to provide work or services in any way to an employer established in Greece.
  6. An employment or project contract or proof of an employment relationship with an employer, a natural or legal person, established outside Greek Territory, of indefinite duration or in the case of a fixed-term contract with a remaining duration covering the period of the requested residence permit (two years) or Employment or work contracts of indefinite duration or, in the case of a fixed-term employment contract, with a remaining duration covering the period of validity of the requested residence permit, where the third-country national is a self-employed person with more than one employer established outside Greek Territory or the applicant’s employment status in the business, as well as information concerning the name, headquarters, field of activity and company purpose of the business in case the third country citizen is self-employed in their own business located outside of the Greek Territory.
  7. Proof that he/she has sufficient resources, at a fixed income level, to cover the cost of living during their stay in the country, without being a burden on the national social assistance system. The amount of sufficient resources is set at EUR 3.500, increased by 20 % for the spouse or partner and 15 % for each child and is proven: i) by the employment contract in the case of dependent work , services or project ii) from a bank account from which the monthly payment of the salary is verified (last month).
  8. Tenancy agreement or purchase contract in the Greek Territory (only in the case that the interested party has entered with another type of entry visa and not with the prescribed special national entry visa type D).
  9. Four recent photos in physical and digital format (cd).
  10. A fee of 16 € for the issue of the residence permit card.

 

Attorney at law

Angeloudi Eleftheria

Murtazaliyeva v. Russia: on the examination of witnesses and the “corrosive expansion” of the overall fairness test

Strasbourg Observers

On 18 December, the Grand Chamber of the European Court of Human Rights delivered its judgment in the case of Murtazaliyeva v. Russia, finding no violation of the right to a fair trial in a case concerning the conviction of a Chechen woman for terrorist offences.  The most significant aspect of the judgment concerns the applicant’s complaint that the domestic courts’ refusal to call two defence witnesses violated Article 6 § 1 and § 3 (d) of the Convention.[1] As the Strasbourg case law was underdeveloped in this area, this case provided an important opportunity for the Court to clarify Convention standards.  Unfortunately, in doing so, the Grand Chamber yet again expanded the scope of the “overall fairness of the proceedings” test under Article 6 § 1, which now also serves as the final benchmark in this area. In this blog post, it will be argued that the…

Δείτε την αρχική δημοσίευση 2.244 επιπλέον λέξεις

Χρέη προς το Δημόσιο και αυτεπάγγελτη εφαρμογή επιεικέστερου νόμου

(…) μετά τη δημοσίευση της προσβαλλόμενης καταδικαστικής απόφασης ίσχυσε ο νέος Ποινικός Κώδικας (Ν.4619/2019), στο άρθρο 469 του οποίου περιέχεται η παραπάνω επιεικέστερη διάταξη, κατά την οποία τα χρέη από αδικήματα που τυποποιούνται στο άρθρο 66 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας μαζί με τις σχετικές προσαυξήσεις και λοιπές επιβαρύνσεις, όπως είναι όλα τα προαναφερόμενα του πίνακα χρεών, ανεξάρτητα από το ποσό τους, δεν συμπεριλαμβάνονται και δεν υπολογίζονται για τον προσδιορισμό της ευθύνης της κατηγορουμένης-αναιρεσείουσας, καθίσταται πλέον ανέγκλητη η αξιόποινη πράξη της μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο για την οποία αυτή καταδικάσθηκε. Επομένως, εφόσον η υπό κρίση αίτηση αναίρεσης είναι παραδεκτή ως νομοτύπως και εμπροθέσμως ασκηθείσα περιέχουσα λόγους αναίρεσης την απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας στο ακροατήριο ( άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Α’ ΚΠΔ), πρέπει κατ’ αυτεπάγγελτη εφαρμογή του άνω επιεικέστερου νόμου να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και να κηρυχθεί η αναιρεσείουσα αθώα της αποδιδόμενης πράξης.

Απόφαση 1934/2019 (Ε, ΠΟΙΝΙΚΕΣ)

πηγή: http://www.areiospagos.gr/

Ο αυστηρός και ο «καλός» γονέας

Στο οικογενειακό δίκαιο η επιθυμία των ανηλίκων τέκνων, όπως αυτή εκφράζεται κατά την προσωπική τους επικοινωνία με τον Δικαστή, διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στην έκβαση των δικών για την ανάθεση της επιμέλειάς τους. Η επιθυμία των τέκνων, όμως, δεν είναι ο μοναδικός καθοριστικός παράγοντας για τον προσδιορισμό του βέλτιστου συμφέροντός τους και σταθμίζεται από το Δικαστήριο με μέτρο την ωριμότητά τους και τις συνθήκες του περιβάλλοντός τους. Ακολουθεί το σχετικό ενδιαφέρον απόσπασμα από την υπ’ αριθμ 1303/2019 απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης (ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ):

Κατά την επικοινωνία του Δικαστηρίου τούτου με τα ανήλικα τέκνα των διαδίκων διαπιστώθηκε ότι αυτά είναι ιδιαίτερα ευγενικά, έξυπνα και διαθέτουν την ανάλογη για την ηλικία τους ωριμότητα, αφού ήδη διανύουν το 15° , το 13° και το 8° έτος της ηλικίας τους αντίστοιχα. Εξέφρασαν την αγάπη που τρέφουν στον ίδιο βαθμό και για τους δύο γονείς τους, ενώ ανέφεραν για τη μητέρα τους κυρίως τη λήψη σωφρονιστικών μέτρων σε βάρος τους όταν δεν διαβάζουν, εξέφρασαν δε ρητά την επιθυμία τους να ακολουθήσουν τον πατέρα τους στην Κύπρο και να διαμείνουν μαζί του για το λόγο ότι ο πατέρας τους δεν είναι τόσο πιεστικός μαζί τους όταν δεν κάνουν τα μαθήματά τους και τους αφήνει να περνούν περισσότερο χρόνο στο διαδίκτυο, όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε ιδίως από τα δύο μεγαλύτερα παιδιά. Η παραπάνω βούληση των ανηλίκων, λαμβανομένης υπόψη της ηλικίας και της ωριμότητάς τους, εκτιμάται ότι δεν αναπτύχθηκε φυσιολογικά και αβίαστα, αλλά είναι απότοκη, αφ` ενός μεν της συνεχούς επίβλεψης της μητέρας τους στα σχολικά τους καθήκοντα και της καθημερινής παρουσίας της στη ζωή τους, αφ` ετέρου δε του επηρεασμού τους από τον εναγόμενο πατέρα τους, ο οποίος στις ολιγάριθμες επισκέψεις του και την επικοινωνία που έχει με αυτά από τότε που εγκαταστάθηκε στη Κύπρο τους παρέχει ακριβά δώρα (χάρισε πρόσφατα φορητούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές στα δύο μεγαλύτερα τέκνα τους) παρουσιαζόμενος ως ο «καλός» πατέρας.

Aποποίηση κληρονομίας που έγινε μετά την παρέλευση μεγάλου χρονικού διαστήματος

Όλως προσφάτως εκδόθηκε η υπ’ αριθμ. 191/2019 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του κράτους, η οποία σχετίζεται και με το ζήτημα της αποποίησης κληρονομίας. Σύμφωνα με την γνωμοδότηση αυτή η αποποίηση κληρονομίας που έγινε από κληρονόμο μετά την παρέλευση μεγάλου χρονικού διαστήματος από το θάνατο του κληρονομούμενου δεν την καθιστά άνευ ετέρου εκπρόθεσμη και τον αποποιηθέντα κληρονόμο πλασματικό κληρονόμο. Το εν λόγω ζήτημα (το εμπρόθεσμο ή μη αποποίησης της κληρονομίας) ερευνάται είτε από τη Διοίκηση, κατά τη διαδικασία των άρθρων 61 και 62 του ν. 4182/2013, είτε από τα Δικαστήρια.

Το πλήρες κείμενο της γνωμοδότησης βρίσκεται προσβάσιμο εδώ.

Η δικαστική μεσολάβηση του άρθρου 214Β ΚΠολΔ

Στο άρθρο 214Β του ΚΠολΔ, το οποίο προστέθηκε με το άρθρο 7 του Ν. 4055/2012, προβλέπεται ο θεσμός της δικαστικής μεσολάβησης στις διαφορές ιδιωτικού δικαίου. Η προσφυγή στη δικαστική μεσολάβηση, ως εναλλακτική μορφή επίλυσης των ιδιωτικών διαφορών, έχει ως σκοπό την επίτευξη μιας συμφωνίας προς όφελος και των δύο μερών και έχει το πλεονέκτημα ότι το πρακτικό που συντάσσεται αποτελεί τίτλο εκτελεστό και δεν προσβάλλεται με ένδικα μέσα.

Στην αιτιολογική έκθεση του ν. 4055/2015, στο άρθρο 7, αναφέρονται τα εξής, όσον αφορά στον θεσμό της δικαστικής μεσολάβησης:

«Η διαμεσολάβηση είναι η διαδικασία, κατά την οποία τα μέρη, µε τη βοήθεια ενός ανεξάρτητου τρίτου προσώπου, του διαμεσολαβητή, προσδιορίζουν τα θέματα της διαφοράς τους, ερευνούν τις εναλλακτικές λύσεις για την επίλυσή τους και επιχειρούν να καταλήξουν σε συμφωνία που θα ικανοποιεί τα αληθινά συμφέροντά τους.

Η προσφυγή στη διαμεσολάβηση ανήκει στη πρωτοβουλία των μερών και αποτελεί µία µη δεσμευτική, καθαρά ιδιωτική, μέθοδο επίλυσης των διαφορών.

Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις εισάγεται ένας νέος θεσμός εξώδικης επίλυσης των ιδιωτικών διαφορών, η δικαστική μεσολάβηση. Ο νέος αυτός τρόπος επίλυσης διαφορών δεν αναπτύσσεται «ανταγωνιστικά» αλλά παράλληλα προς τις λοιπές εναλλακτικές μορφές. Με την παράλληλη θεσμοθέτηση δικαστικής μεσολάβησης παρέχεται η δυνατότητα στους πολίτες να επιτύχουν αποτελεσματικότερη επίλυση των διαφορών τους, χωρίς προσφυγή στη δικαστηριακή διαδικασία. Η ανάθεση καθηκόντων μεσολαβητή σε δικαστή καλύπτει τις εγγυήσεις αμεροληψίας, ουδετερότητας και ανεξαρτησίας που πρέπει να εξασφαλίζει, μεταξύ άλλων, ένα σύστημα μεσολάβησης. Έτσι εμπεδώνεται καλύτερα η εμπιστοσύνη των πολιτών στους εξώδικους τρόπους επίλυσης διαφορών και καθίσταται ευχερέστερη η προσφυγή τους σε αυτούς, µε τελικό αποτέλεσμα την ευρύτερη κατά το δυνατόν επιτυχία των τρόπων τούτων και την αντίστοιχη ελάφρυνση των δικαστηρίων, ώστε να ασχολούνται µε τις υποθέσεις εκείνες που πράγματι χρειάζονται δικαστική διερεύνηση και απόφαση.»

Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 214Β ΚπολΔ, η προσφυγή στη δικαστική μεσολάβηση είναι προαιρετική και μπορεί να γίνει τόσο πριν από την άσκηση της αγωγής όσο και κατά τη διάρκεια της εκκρεμοδικίας. Επίσης στην παρ. 2 ορίζεται ότι: «Σε κάθε πρωτοδικείο και εφετείο ορίζονται, για δύο έτη, με δυνατότητα ανανέωσης για ένα επιπλέον έτος, ένας ή περισσότεροι από τους υπηρετούντες προέδρους πρωτοδικών και εφετών ή από τους αρχαιότερους πρωτοδίκες και εφέτες, ως μεσολαβητές μερικής ή πλήρους απασχόλησης.»

Όπως προκύπτει από την παρ. 3 εδ. α’ του άρθρου 214Β ΚπολΔ, ο δικαστής που έχει ορισθεί στο Εφετείο ή στο Πρωτοδικείο ως μεσολαβητής, έχει χωριστές και κοινές ακροάσεις και συναντήσεις με τα μέρη και με τους πληρεξούσιους δικηγόρους τους και μπορεί να απευθύνει στα μέρη μη δεσμευτικές προτάσεις επίλυσης της διαφοράς.

Επίσης, σύμφωνα με την παρ. 3 εδ. β‘ του ως άνω άρθρου: «…Κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί, μετά ή δια πληρεξουσίου δικηγόρου, να προσφεύγει στον κατά τόπον αρμόδιο δικαστή μεσολαβητή υποβάλλοντας γραπτώς το αίτημα του.»

Επομένως, η προσφυγή, και όταν υποβάλλεται πριν από την άσκηση της αγωγής, δεν απαιτείται να γίνεται από κοινού, αλλά αρκεί και από μόνο το δικαιούχο, ενώ μπορεί να προκληθεί στο στάδιο αυτό και από μόνο τον υπόχρεο (βλ. Π. Μάζη, Η νέα αναθεώρηση του ΚΠολΔ με τον ν. 4055/2012 και το πρόβλημα της καθυστέρησης των δικών, ΕλλΔνη 2013. σελ. 38-39).

Περαιτέρω, στην παρ. 4 του άρθρου 214Β ΚΠολΔ προβλέπεται ότι: «Το δικαστήριο στο οποίο είναι εκκρεμής η υπόθεση μπορεί σε κάθε στάση της δίκης, ανάλογα με την περίπτωση και λαμβάνοντας υπόψη όλες τις περιστάσεις της υπόθεσης, να καλεί τα μέρη να προσφύγουν στη δικαστική μεσολάβηση για την επίλυση της διαφοράς τους και ταυτόχρονα, αν συμφωνούν τα μέρη, να αναβάλει την εκδίκαση της υπόθεσης σε σύντομη δικάσιμο και πάντως όχι πέραν του εξαμήνου.»

Στην παρ. 5 του άρθρου 214Β ΚπολΔ προβλέπεται ότι στην περίπτωση που τα μέρη καταλήξουν σε συμφωνία, συντάσσεται πρακτικό, το οποίο υπογράφεται από τον μεσολαβητή, τα μέρη και τους πληρεξουσίους δικηγόρους τους και το πρωτότυπό του κατατίθεται στην γραμματεία του Πρωτοδικείου όπου έλαβε χώρα η μεσολάβηση. Το πρακτικό μεσολάβησης, από την κατάθεση του στη γραμματεία του Πρωτοδικείου, αποτελεί εκτελεστό τίτλο, σύμφωνα με το άρθρο 904 παρ. 2 εδ. γ’ ΚΠολΔ. Επίσης, κατά την κατάθεση, ο ενδιαφερόμενος καταβάλλει παράβολο υπέρ του Δημοσίου, το ύψος και η αναπροσαρμογή του οποίου καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Τέλος, σύμφωνα με την παρ. 6 του ως άνω άρθρου, κατά την διεξαγωγή της διαμεσολάβησης θα πρέπει να μην παραβιάζεται το απόρρητο, εκτός αν συμφωνήσουν διαφορετικά τα μέρη. Μάλιστα, πριν την έναρξη της διαδικασίας, όλοι οι συμμετέχοντες δεσμεύονται εγγράφως να τηρήσουν το απόρρητο της διαδικασίας.

Επομένως, εφόσον στη διαδικασία της μεσολάβησης διασφαλίζεται το απόρρητο, τα μέρη μπορούν να αποφύγουν τη δημοσιότητα, η οποία υποχρεωτικά επιβάλλεται, κατά τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, για τις συνεδριάσεις κατά την ενώπιον του δικαστηρίου διαδικασία, και την οποία συχνά τα μέρη επιθυμούν να αποφύγουν, είτε προς προστασία της φήμης και της αξιοπιστίας της επιχείρησής τους, είτε σε άλλης φύσης διαφορές, όπως είναι οι οικογενειακές διαφορές. (βλ. Ιωάννα Μάμαλη, Πρόεδρος Πρωτοδικών, Δικαστική Διαμεσολαβήτρια, Δικαστική Μεσολάβηση – άρθρο 214Β ΚΠολΔ).

Ελευθερία Αγγελούδη,

Ασκούμενη Δικηγόρος

Εγκύκλιοι αναφορικά με τα δικαιώματα των παιδιών-μαθητών, των οποίων οι γονείς βρίσκονται σε διάσταση ή είναι διαζευγμένοι και ο ένας από αυτούς δεν ασκεί την επιμέλειά τους.

Εγκύκλιοι αναφορικά με τα δικαιώματα των παιδιών-μαθητών στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, των οποίων οι γονείς βρίσκονται σε διάσταση ή είναι διαζευγμένοι και ο ένας από αυτούς δεν ασκεί την επιμέλειά τους.

Στην από 13 -10 -2010 και με αριθ. πρωτ. Φ.7/ 517/ 127893 /Γ1 εγκύκλιο του ΕΝΙΑΙΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ Π/ΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ, ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π.Ε. ΚΑΙ Δ.Ε., ΤΜΗΜΑΤΑ Γ’ ΜΑΘΗΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ, η οποία έχει ως θέμα «τα Δικαιώματα των παιδιών-μαθητών στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, των οποίων οι γονείς βρίσκονται σε διάσταση ή είναι διαζευγμένοι και ο ένας από αυτούς δεν ασκεί την επιμέλειά τους», αναφέρονται τα ακόλουθα:

«Με αφορμή ερωτήματα που υποβλήθηκαν στις Διευθύνσεις μας, σχετικά με τα δικαιώματα των παιδιών-μαθητών στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, των οποίων οι γονείς βρίσκονται σε διάσταση ή είναι διαζευγμένοι και ο ένας από αυτούς δεν ασκεί την επιμέλειά τους, σας γνωρίζουμε ότι ο Συνήγορος του Πολίτη, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του κατά το άρ. 103 §9 του Συντάγματος και το Ν.3094/2003, σε έγγραφό του με αριθ. πρωτ. 124301/22966/11-8-2010 προς το γραφείο του Ειδικού Γραμματέα Π.Ε. και Δ.Ε. γνωστοποιεί τα ακόλουθα:

α) Στις περιπτώσεις που λόγω διάστασης ή διαζυγίου των γονέων μαθητή, η άσκηση της επιμέλειας του προσώπου του έχει ανατεθεί στον έναν γονέα (που διαμένει μαζί του), η περιστασιακή επικοινωνία του παιδιού με τον γονέα που δεν μένει μαζί του, αλλά διατηρεί τη γονική μέριμνα αυτού, δεν μπορεί να απαγορευθεί εντός του σχολικού χώρου, κατά μείζονα δε λόγο δεν μπορεί να απαγορευθεί η είσοδος του γονέα αυτού στο σχολείο. Η επικοινωνία αυτή θα γίνεται με τρόπο ώστε το σχολείο να μην μετατρέπεται σε χώρο άσκησης επικοινωνίας γονέα-μαθητή παρεμποδίζοντας την εκπαιδευτική διαδικασία.

β) Δεδομένου ότι η δικαστική απόφαση περί επικοινωνίας ορίζει μόνο το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο γονέας που μένει με το παιδί οφείλει να έχει αυτό στη διάθεση του άλλου γονέα, η επικοινωνία πέραν της ρυθμιζόμενης στη δικαστική απόφαση δεν μπορεί να αποκλείεται παρά μόνο αν ρητά την απαγορεύει η απόφαση, με εξαίρεση της συνδρομής σπουδαίου λόγου (π.χ. παρακώλυση της λειτουργίας της σχολικής μονάδας, άσκηση βίας ή πρόκληση ταραχής) είναι δυνατόν να μην επιτραπεί σε γονέα η είσοδος στο χώρο του σχολείου. Η οποιαδήποτε προφορική ή γραπτή εντολή του ενός γονέα προς το σχολείο να απαγορεύσει την είσοδο του άλλου ή την επικοινωνία με το τέκνο, εξετάζεται με προσοχή, αλλά δεν είναι υποχρεωτική αφ’ εαυτής.

γ) Η συμμετοχή του γονέα που δεν διαμένει με το παιδί σε εκδηλώσεις, όπως οι σχολικές εορτές, δεν μπορεί επίσης να απαγορευθεί, παρά μόνο για σπουδαίο λόγο (εάν ο γονέας με τις ενέργειες του προκαλεί αναστάτωση της εκδήλωσης ή η παρουσία του δημιουργεί προβλήματα στο τέκνο). Η αντίθετη επιθυμία του άλλου γονέα, από μόνη της, δεν μπορεί να συνιστά σπουδαίο λόγο.

Επισημαίνεται ότι για την περίπτωση που η δικαστική απόφαση θέτει όρους για την υλοποίηση της επικοινωνίας (όπως σε περιπτώσεις που επιβάλλεται η παρουσία του άλλου γονέα ή κοινωνικού λειτουργού), η υποχρέωση συμμόρφωσης προς αυτήν επιβάλλει, προκειμένου να επιτραπεί επικοινωνία στο χώρο του σχολείου, να εξεταστεί από τους εκπαιδευτικούς εάν πληρούνται οι παραπάνω όροι.

δ) Η ενημέρωση του γονέα που δεν ασκεί την επιμέλεια του τέκνου επιβάλλεται στο πλαίσιο εκπλήρωσης των υποχρεώσεων του σχολείου. Κατ’ εξαίρεση, εάν από τον γονέα έχει αφαιρεθεί συνολικά η άσκηση της γονικής μέριμνας, υποχρέωση ενημέρωσής του για το πρόσωπο του τέκνου (επομένως και για τη φοίτησή του) έχει ο άλλος γονέας.

ε) Η συμμετοχή του γονέα που δεν ασκεί την επιμέλεια του τέκνου-μαθητή (αλλά το υπόλοιπο της γονικής του μέριμνας) στα συλλογικά όργανα της σχολικής κοινότητας (Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων) δεν μπορεί να αποκλειστεί λόγω της μη δικαστικής ανάθεσης της άσκησης της επιμέλειας σε αυτόν, εκτός εάν προβλέπεται η συμμετοχή του ενός μόνο γονέα, οπότε θα προτιμηθεί εκείνος που ασκεί την επιμέλεια.

στ) Η παραλαβή του τέκνου γίνεται από το πρόσωπο που ορίζει ο γονέας που ασκεί την επιμέλειά του. Σε περίπτωση διαφωνίας των γονέων που ασκούν από κοινού την επιμέλεια, η παραλαβή θα πρέπει να γίνεται από το πρόσωπο που είχε ορισθεί , πριν προκύψει η διαφωνία τους, έως ότου προσκομισθεί στο σχολείο δικαστική απόφαση, η οποία να επιλύει τη διαφωνία των γονέων.

Μέριμνα του εκπαιδευτικού πρέπει να αποτελεί η προστασία των κατοχυρωμένων δικαιωμάτων του παιδιού- μαθητή σε ανατροφή και από τους δύο γονείς, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη την άποψη του παιδιού και έχοντας ως γνώμονα το συμφέρον του, καθώς και την απρόσκοπτη άσκηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, χωρίς να ευνοεί τυχόν ανοίκειες ιδιοκτησιακές αντιλήψεις του γονέα που ασκεί την επιμέλεια απέναντι στο παιδί-μαθητή.

Παρακαλούνται όλοι οι εκπαιδευτικοί των Σχολικών μονάδων να ενημερωθούν ενυπόγραφα.»

Περαιτέρω, στην από 30-5-2018 και με Αρ. Πρωτ. 88147/ΓΔ4 εγκύκλιο της ΓΕΝΙΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΠΟΥΔΩΝ Π/ΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ, ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Δ.Ε. ΤΜΗΜΑ Β’, ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Β’, με θέμα: «Διευκρινίσεις σχετικά με το άρθρο 13 της με αρ. πρωτ. 10645/ΓΔ4/22-1-2018 ΥΑ (Β’120)», αναφέρονται τα κατωτέρω:

«Κατόπιν ερωτημάτων που υποβλήθηκαν στην Υπηρεσία μας και σύμφωνα με το αριθμ. 238695/5894/2018 έγγραφο του Συνηγόρου του Πολίτη, σχετικά με την παρ. 5 του άρθρου 1 3 της με αρ. 10645/ΓΔ4/22-1-2018 (Β’120) Υπουργικής Απόφασης με θέμα «Εγγραφές, μετεγγραφές, φοίτηση και θέματα οργάνωσης της σχολικής ζωής στα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης», διευκρινίζεται ότι ο γονέας που μετά το διαζύγιο ή τη διάσταση δεν ασκεί την επιμέλεια του ανήλικου τέκνου, αλλά συνασκεί τη γονική μέριμνα αυτού δικαιούται πρόσβαση σε κάθε στοιχείο της σχολικής κατάστασης του/της ανήλικου/ης μαθητή/τριας, καθώς δεν θεωρείται «άλλο πρόσωπο».

Επισημαίνεται η με αρ. Φ7/517/127893/Γ1/13-10-2010 (ΑΔΑ: 4ΙΚΖ9-ΕΚ) εγκύκλιος του ΥΠ.Π.Ε.Θ. εξακολουθεί να ισχύει.».

Φιλοσοφικές πεποιθήσεις και επιμέλεια τέκνων: Ζητήματα εμβολιασμού και εκπαίδευσης

Η υπ’ αριθμ. 133/2017 απόφαση ασφαλιστικών μέτρων του Μονομελούς Πρωτοδικείου Ρεθύμνου, εξέτασε μια ιδιαίτερη περίπτωση κακής άσκησης της επιμέλειας ανηλίκων τέκνων από την μητέρα τους. Συγκεκριμένα η μητέρα, η οποία είχε μετοικήσει από το Ηνωμένο Βασίλειο στην Ελλάδα, αποφάσισε να εγκατασταθεί σε ένα πρόχειρο παράπηγμα, επιθυμώντας να ζήσει με τα παιδιά της μία φυσική ζωή μακριά από τον πολιτισμό, ενώ ούτε ενέγραψε τα παιδιά της σε σχολείο, ούτε τα εμβολίασε. Το Δικαστήριο, εντοπίζοντας τους κινδύνους αποκοπής από εκπαιδευτικές διαδικασίες και μετάδοσης ασθενειών, διέταξε ασφαλιστικά μέτρα και υποχρέωσε την καθ’ ης εγγράψει τα τέκνα σε σχολείο και να τα εμβολιάσει. Σύμφωνα με τα σχετικά αποσπάσματα της απόφασης:

«…Σύμφωνα με το άρθρο 16 παρ. 2 του Συντάγματος ορίζεται ότι: «Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες. 3.Τα έτη υποχρεωτικής φοίτησης δεν μπορεί να είναι λιγότερα από εννέα. 4.(…)». Όπως προκύπτει από τις διατάξεις αυτές, το Σύνταγμα ορίζει την ελάχιστη διάρκεια της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, η οποία είναι εννεαετής. […] Ο ν.1566/1985 «Δομή και λειτουργία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α` 167), ορίζει […] στο άρθρο 3: Η φοίτηση είναι υποχρεωτική στο δημοτικό σχολείο και στο γυμνάσιο, εφόσον ο μαθητής δεν έχει υπερβεί το 16ο έτος της ηλικίας του. Όποιος έχει την επιμέλεια του προσώπου του ανηλίκου και παραλείπει την εγγραφή ή την εποπτεία του ως προς τη φοίτηση τιμωρείται σύμφωνα με το άρθρο 458 του Ποινικού Κώδικα». Σύμφωνα δε με το άρθρο 11 παρ. 2β του ΠΔ 161/2000 «Όταν μαθητής απουσιάζει αδικαιολόγητα και οι γονείς ή ο κηδεμόνας τους δεν επικοινωνούν με το σχολείο, παρ` όλες τις ειδοποιήσεις, αναζητείται η οικογένειά του μέσω της δημοτικής η αστυνομικής αρχής. Στις περιπτώσεις που η αναζήτηση δεν φέρει αποτέλεσμα, αναφέρεται η διακοπή της φοίτησης στον αρμόδιο Προϊστάμενο, στον οποίο υποβάλλονται και τα σχετικά με την αναζήτηση έγγραφα. Ο Προϊστάμενος της Δ/νσης ή του Γραφείου Π.Ε. αναζητεί το μαθητή σε όλα τα σχολεία του νομού. Όταν και αυτή η ενέργεια δεν φέρει αποτέλεσμα ο Προϊστάμενος υποβάλλει σχετική αναφορά στη Δ/νση Σπουδών Π.Ε. του ΥΠ.Ε.Π.Θ. που συνοδεύεται από έκθεση, η οποία περιέχει τα στοιχεία της έρευνας που έγινε. Η αναζήτηση σε όλα τα σχολεία της χώρας γίνεται από τη Δ/νση Σπουδών Π.Ε. του Υπουργείου Εθν. Παιδείας και Θρησκ/των».

[…] Εξάλλου, σύμφωνα με το άρθρο 33 του ν. 2676/1999 ορίζεται ότι «Στα πλαίσια της ιατρικής περίθαλψης που παρέχουν οι Ασφαλιστικοί Οργανισμοί αρμοδιότητας Γ.Γ.Κ.Α. και το Δημόσιο στους ασφαλισμένους και τα μέλη της οικογενείας τους καθιερώνεται η υποχρεωτική προληπτική ιατρική, με σκοπό την έγκαιρη διάγνωση και τη λήψη μέτρων για την πρόληψη της εκδήλωσης ή την αποτροπή της εμφάνισης νοσηρών καταστάσεων. Η προληπτική ιατρική περιλαμβάνει: α. Εμβολιασμούς παιδιών και ενηλίκων, σύμφωνα με το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού για την Ελλάδα του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας….» Από την ανωτέρω διάταξη συνάγεται η υποχρεωτικότητα της προληπτικής ιατρικής στην οποία εμπεριέχεται και ο εμβολιασμός.

[…] Κατά το συνδυασμό των άρθρων 732 και 735 συνάγεται ότι το Δικαστήριο μπορεί να διατάξει ως ασφαλιστικό μέτρο κάθε πρόσφορο μέτρο ικανό να ρυθμίσει μία κατάσταση, χωρίς να δεσμεύεται από την σχετική αίτηση. Στην προκειμένη περίπτωση, η συμπεριφορά της καθ’ής ενέχει δύο κινδύνους για τα τέκνα που διαβιούν μαζί της. Ειδικότερα, αυτόν της αποκοπής από το σχολείο και τις εκπαιδευτικές διαδικασίες και του κινδύνου της μετάδοσης ασθενειών σε τρίτους, αλλά και της νόσησης των ιδίων των παιδιών. Οι ανωτέρω δε υποχρεώσεις της καθ’ής, ήτοι να εγγράψει τα παιδιά της σε σχολείο και να τα εμβολιάσει, προσκρούουν σαφώς στις φιλοσοφικές της απόψεις και στο δικαίωμα που έχει αυτή για την ανάπτυξη της προσωπικότητάς της, απόψεις που δικαιούται να μεταλαμπαδεύσει και στα παιδιά της, των οποίων έχει την επιμέλεια. Εντούτοις όμως ζώντας εντός μίας κοινωνία που οι υποχρεώσεις των προσώπων που την απαρτίζουν καθορίζεται από ρυθμιστικές του κοινωνικού βίου διατάξεις, στην οποία (κοινωνία) σημειωτέον η ίδια αποφάσισε να ενταχθεί μετοικώντας από το εξωτερικό, οφείλει να ρυθμίσει τη ζωή της σύμφωνα με αυτές. […] Συνεπώς υπό το πρίσμα των αιτιάσεων του αιτούντος ότι η καθ΄ής δεν φροντίζει για την εκπαίδευση των τέκνων τους και για την υγεία τους, κρίνεται ότι πρέπει να υποχρεωθεί αυτή να εγγράψει τα κάτω των 16 ετών τέκνα της από το ερχόμενο σχολικό έτος 2017-2018 σε εκπαιδευτικό ίδρυμα καθώς επίσης και να προβεί στον εμβολιασμό των τέκνων της με τα προβλεπόμενα ως υποχρεωτικά εμβόλια σε δημόσιο θεραπευτικό ίδρυμα…»

Υπενθυμίζεται στο σημείο αυτό η γνωστή, υπ’ αριθμ. 1424/1998 απόφαση του Αρείου Πάγου, η οποία εξέτασε παρόμοιο ζήτημα, καθώς έκρινε ως κακή άσκηση της επιμέλειας την επιβολή των θρησκευτικών πεποιθήσεων του γονέα σε ζητήματα σχετικά με την ανατροφή του τέκνου. Ειδικότερα, το δικαστήριο αποφάσισε ότι, αν και δεν πρέπει κατ’ αρχήν να κάνει διάκριση με βάση τη θρησκεία του γονέα, στα πλαίσια της αναζήτησης του συμφέροντος του παιδιού θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να συνεκτιμώνται οι επιπτώσεις των συγκεκριμένων θρησκευτικών πεποιθήσεων στη ρύθμιση της άσκησης της γονικής μέριμνας. Κρίθηκε έτσι πως:

Ο γονέας που έχει την επιμέλεια του προσώπου του ανήλικου παιδιού του και συγχρόνως είναι αφοσιωμένος στις χιλιαστικές δοξασίες είναι αμφίβολο αν θα γνωστοποιήσει έγκαιρα την ανάγκη μετάγγισης αίματος στο παιδί του, που μπορεί να προκύψει ιδιαίτερα από τραυματισμό του στο παιγνίδι ή σε τροχαίο ατύχημα. Λαμβάνοντας δε υπόψη το ζήλο και την επιμονή της ενάγουσας στις νέες της θρησκευτικές δοξασίες, είναι βέβαιο πως άν διαμένει συνεχώς μαζί της ο ανήλικος γιός της θα ασπασθεί και αυτός τις δοξασίες αυτές, αφού η βούλησή του θα κατευθυνθεί έτσι λόγω της ηλικίας του, δεδομένου ότι και από τα διδάγματα της κοινής πείρας συνάγεται πως τα άτομα της ηλικίας αυτής που έχουν ατελή την ψυχοπνευματική ανάπτυξη στερούνται κρίσεως και πείρας και υπόκεινται ευχερώς σε επιδράσεις και υποβολές των γονέων.

Πλαστά πτυχία και απάτη εις βάρος του Δημοσίου

Με αφορμή την πρόσφατη νομική επικαιρότητα και συζήτηση σχετικά με το ζήτημα των πλαστών πτυχίων και της απάτης εις βάρος του Δημοσίου αναρτούμε την υπ’ αριθμ. 946/2018 απόφαση του Αρείου Πάγου, στην οποία δικηγόρος του αναιρεσείοντος – κατηγορουμένου ήταν ο εξαιρετικός συνάδελφος κ. Διαμαντής Μπιλιάνης. Συγκεκριμένα έγινε δεκτό πως:

Χρόνος τέλεσης της απάτης θεωρείται εκείνος κατά τον οποίο δράστης ενήργησε και ολοκλήρωσε την απατηλή συμπεριφορά του, δηλαδή προέβη στις ψευδείς παραστάσεις εξαιτίας των οποίων παραπλανήθηκε ο παθών ή τρίτος, είναι δε αδιάφορος τυχόν μεταγενέστερος χρόνος επέλευσης της ζημίας του παθόντος με την οποία ολοκληρώνεται η απάτη, καθώς και ο χρόνος που επιχειρήθηκε η ζημιογόνος ενέργεια ή παράλειψη του παθόντος.

Έγινε, λοιπόν, δεκτό πως η τελεσθείσα απάτη είναι έγκλημα στιγμιαίο, κάτι που έχει ευνοϊκές συνέπειες τόσο ως προς τον χαρακτηρισμό της ως κακουργηματικής ή πλημμεληματικής όσο και ως προς την παραγραφή.

Ολόκληρη η απόφαση είναι προσβάσιμη εδώ.